Nhìn lại sử liệu viết về Nguyễn Huệ Quang Trung và Gia Long Nguyễn
Ánh
Lịch sử bao giờ cũng ở số nhiều. Vì thế có thứ lịch sử của
kẻ cai trị, kẻ cầm quyền và nhất là thứ sử của kẻ cầm bút mà đôi khi họ chỉ là
thứ cung văn. Trong các chế độ tài đảng trị bây gìờ thì nhà sử học bị liệt vào
hạng văn nô. Trong khi đó, lịch sử lại chỉ có thể xảy ra duy nhất một lần. Phần
còn lại của lịch sử được viết đi, viết lại nhiều lần tùy theo mỗi người và tuy
theo mỗi thời kỳ.
Trong lịch sử Việt Nam có hai nhân vật lịch sử cách
đây hơn 200 năm, người này người kia đã làm nên vận mệnh lịch sử Đại Việt là
Tây Sơn Nguyễn Huệ và Nguyễn Ánh Gia Long. Vóc dáng và sự nghiệp của họ đã được
huyền thoại hóa, được vinh danh hoặc đã bị bôi nhọ và bị người đời nguyền rủa
tùy theo ngòi bút của các người viết sử.
